De opvolging in een familiebedrijf is geen eenvoudig proces. Vaak rusten er grote verwachtingen op de kandidaat-opvolgers. In de Opvolgersacademie hebben we samen met de deelnemers enkele sessies opgezet om de belangrijke competenties voor familiale opvolgers in kaart te brengen. De bedoeling was daarbij niet om het ideale profiel voor de ideale opvolger te bepalen, maar wel om een kader te schetsen van welke competenties van belang zijn voor de toekomstige bedrijfsleider(s) in het familiebedrijf.
Om te beginnen: er bestaat niet zoiets als een ideaal profiel voor een opvolger. Elke familiale onderneming werkt binnen zijn eigen context en binnen elke familie zijn er specifieke verwachtingen. Maar er zijn zeker gemeenschappelijke factoren die belangrijk zijn voor opvolgers: visie, leiderschap, netwerken en betrokkenheid.
Het komt erop aan om binnen jouw specifieke context te zoeken naar je plaats rekening houdend met wat jou energie geeft, je capaciteiten en ambities. We zijn onze oefening in de Opvolgersacademie dan ook vertrokken vanuit de vraag wie de kandidaat-opvolger is en wat hij of zij als toekomstige bedrijfsleider meebrengt aan de tafel.
Zelfreflectie als startpunt
Die zelfreflectie is een belangrijk om drie redenen. Ten eerste: we weten dat opvolging een emotioneel beladen proces is en dus is de nodige zelfkennis voor alle partijen noodzakelijk om van start te gaan. Daarnaast moeten overdrager en opvolger erin slagen om hun verwachtingen tegenover elkaar duidelijk te uiten. En op het vlak van competenties en vaardigheden, is het belangrijk om als opvolger ook het verschil te maken tussen wat je al kan en wat je wilt leren.
Zo zijn we samen tot een set van acht gemeenschappelijke competenties gekomen die voor opvolgers belangrijk zijn: ondernemen, netwerking, beslissen, zichzelf ontwikkelen, betrokkenheid bij de organisatie, inspireren, visie ontwikkelen en betrouwbaar zijn. De deelnemers van de Opvolgersacademie zijn het erover eens dat je als opvolger zeker over een aantal van deze competenties moet beschikken. Uiteraard is het belangrijk je niet te beperken tot bovenstaande competenties. Blijven groeien op alle vlak (en dus ook andere competities verder ontwikkelen) blijft cruciaal.
Jezelf in vraag stellen en leren kennen
Om dergelijke oefening voor jezelf, als (kandidaat-)opvolger te doen, vertrek je best van een aantal simpele maar cruciale basisvragen: wat geeft je voldoening? Waar put je energie uit? Waar ben je graag mee bezig? Maar evenzeer: welke zaken stresseren je, doe je niet graag en vreten energie? Wanneer je in een bedrijf stapt moet je kunnen focussen op zaken waar je goed in bent, die je graag doet. Elementen die uiteindelijk zullen bijdragen aan het succes van het familiebedrijf en aan je persoonlijke voldoening en ontwikkeling.
Maar besef dat perfectie niet bestaat: je kan nooit overal goed in zijn. Maak de afweging tussen die domeinen die groeipotentieel bieden en de zaken die je beter uit handen geeft en probeer dit te laten samenvallen met de noden van de onderneming.
Uitgaan van de eigen sterktes
We hebben vaak de neiging om te zeer te kijken naar die zaken waar we niet goed in zijn. Bij Hudson geven we het advies om uit te gaan van je eigen sterktes. Kies die domeinen waarin je kan evolueren of zelfs excelleren. Focus op je troeven en hoe je die maximaal kan inzetten.
Zoek vervolgens in je bedrijf en familie wie complementair is met jou en in andere competenties beter scoort. Er schuilt geen zwakheid in het aankaarten van moeilijkheden. Als familiale opvolger hoef je niet alle kennis in pacht te hebben. Doe een beroep op anderen en bouw aan een evenwichtig en sterk team.
Om bij te leren, komt het erop aan te investeren in goeie opleiding. Maar vooral: om te durven leren ‘on the job’. Daar haal je het meeste uit. En dus geven we ook als raad: wees eerlijk, durf je kwetsbaar op te stellen – het getuigt van maturiteit – en durf te communiceren. Zo kan je stap voor stap je competenties verder aanscherpen.
De Hudson coaches