Familiale hefbomen voor competitief voordeel

Het familiaal karakter of familiness verklaart het competitief voordeel van familiebedrijven. Maar welke elementen uit het familiaal karakter op dit vlak zijn belangrijk ?

Onderzoeken uit alle uithoeken van de wereld hebben de jongste jaren aangetoond dat familiebedrijven financieel beter presteren dan niet-familiebedrijven. De meeste onderzoekers stellen dat familiebedrijven een competitief voordeel hebben, dat voortvloeit uit het familiaal karakter of familiness. Er werden verschillende pogingen ondernomen om de belangrijkste elementen van het familiaal karakter in kaart te brengen, maar tot op heden bleef de notie nogal wazig. Met nieuw onderzoek van de academici Wayne Irava en Ken Moores is daar nu verandering in gekomen. Aan de hand van case-onderzoek hebben zij een inventaris opgemaakt van familiale elementen, die het competitief voordeel in de hand kunnen werken.

Het gaat om zes elementen:

Vooreerst is de reputatie van het familiebedrijf erg belangrijk. De familienaam prijkt dikwijls op het product of op de gevel van het bedrijf en staat voor kwaliteit. Bovendien opent de naam deuren, die anders gesloten blijven. Met andere woorden als je Moortgat of Van Hool is, moet je weinig uitleg geven over jouw achterggrond. Familiebedrijven hebben veel ervaring, die tot uitdrukking komt in de vaardigheden die nodig zijn om producten of diensten te leveren. Deze ervaring wordt van vader op zoon overgedragen vanop vroege leeftijd. Op die manier verwerven de familieleden een uitzonderlijke product- en marktkennis. Familiebedrijven zijn erg besluitvaardig. Besluiten kunnen snel genomen worden, dikwijls rond de lunchtafel. De beslissingslijnen zijn ook kort : overleg tussen de voornaamste familiale spelers volstaat om ingrijpende besluiten te nemen. Familiebedrijven zijn lerende ondernemingen. Het leren gebeurt meestal informeel. Jonge familieleden wonen vanop vroege leeftijd vergaderingen bij, waardoor zij ondergedompeld worden in de wereld van het familiebedrijf. Opvolgers lopen soms jaren mee in het kielzog van de overdrager. Dit alles brengt een diepe kennis van het bedrijf, zijn producten en klanten met zich mee. Relaties zijn een cruciaal element in het familiaal karakter van familiebedrijven. In die relaties staat vooral vertrouwen centraal. Het feit dat familieleden elkaar – soms blindelings – kunnen vertrouwen alsmede de familiale loyaliteit leveren volgens de onderzoekers een belangrijk competitief voordeel op. Het laatste element zijn netwerken. Vooral netwerken met leveranciers, distributeurs en klanten zijn goed uitgebouwd en worden van vader op zoon overgedragen.

Voor families, die met hun familiebedrijf competitief voordeel willen verweven, komt het er op aan om te investeren in deze zes elementen van het familiaal karakter. Belangrijk is dat de onderzoekers Irava en Moores ook concluderen dat de zes elementen zowel een positief als een negatief effect kunnen hebben. Indien de zes elementen op een positieve wijze worden uitgebouwd leveren zij aanzienlijk voordeel op. Als het echter met betrekking tot een of meerdere elementen misloopt kan de bedrijfsvoering in het gedrang worden gebracht. Iedereen kan voorbeelden geven van familiebedrijven, waar de relaties zo slecht waren dat het falikant afliep. De zes elementen moeten bijgevolg permanent de aandacht hebben van de leiding van het familiebedrijf.