Het overdragen van een familiebedrijf naar de volgende generatie is een belangrijke, maar vaak gevoelige stap. Het levenswerk uit handen geven is geen eenvoudige beslissing. De belangrijkste succesfactoren? Tijd en een doordachte aanpak. Hoe pak je dit proces het best aan? We vragen het aan Bart Vrijdaghs, expert in opvolging en overdracht van familiebedrijven.
"De overdracht is een ingrijpende stap voor de overlater. Vaak betreft het een levenswerk dat men niet wil zien verdwijnen. Je geeft je bedrijf dan ook niet zomaar door aan om het even wie. Ook voor het personeel is een generatiewissel cruciaal, want zij hopen op een stabiele toekomst in een vertrouwde werkomgeving. De overnemer ziet zijn ondernemersdroom in vervulling gaan, maar moet wel kunnen omgaan met de bijhorende risico's en financiële druk.
Naast de professionele bedrijfsbelangen spelen ook de familiebelangen een grote rol, wat het proces extra complex maakt. Verschillende familietakken kunnen uiteenlopende wensen en verwachtingen hebben. Niemand wil iemand voor het hoofd stoten, maar tegelijkertijd mag de continuïteit van het bedrijf niet in gevaar komen. Daarom is het belangrijk om het opvolgingsproces tijdig op te starten met een duidelijk stappenplan.
In de eerste fase van dat proces is het cruciaal om niet meteen te beginnen met financiële, juridische of fiscale zaken. Geef eerst iedereen in de familie de kans om zijn of haar visie te delen. Wat is de toekomststrategie voor het bedrijf? Waar liggen de kansen en bedreigingen? Wie wil welke rol op zich nemen, bijvoorbeeld als aandeelhouder, bestuurder of operationeel verantwoordelijke?
Ook de rol van de overlater moet worden besproken. Wat is zijn of haar toekomstige rol? Heeft de kandidaat-overnemer de juiste ondernemersmentaliteit en competenties? Of moet er nog een groeipad gevolgd worden? Dit soort vragen vergen tijd. Tijd om te rijpen, om tot een evenwicht te komen en een breed familiaal draagvlak te creëren.
Zodra er een gemeenschappelijk akkoord is over de emotionele en strategische aspecten, is het tijd voor de tweede fase. Dan kunnen de financiële, juridische en fiscale vragen aangepakt worden. Deze zijn vaak makkelijker op te lossen zodra het emotionele aspect is afgerond.
De meerwaarde van externe begeleiding
Vaak durven ondernemersfamilies het onderwerp van opvolging zelf aan te kaarten, maar slagen er niet altijd in om alle relevante invalshoeken boven tafel te krijgen. Kinderen spreken niet altijd vrijuit, uit respect voor het levenswerk van de vorige generatie. De overlaters kunnen – vaak zonder het zelf te beseffen – in een tunnelvisie vastzitten, wat het moeilijk maakt om het bredere plaatje te zien.
Een externe adviseur kan als buitenstaander objectief de zaken benaderen. Hij helpt de familie om emoties te erkennen in plaats van ze te vermijden. Bovendien zorgt een externe begeleider ervoor dat het proces blijft voortgaan en dat de juiste onderwerpen op het juiste moment worden besproken. Zo komt een succesvolle overdracht, waarbij alle partijen tevreden zijn, sneller in zicht.
Conclusie: Start op tijd en schakel hulp in
Goede dingen hebben tijd nodig, en dat geldt zeker voor familiale bedrijfsoverdrachten. Begin dus op tijd en aarzel niet om professionele begeleiding in te schakelen."
Doe de test
Wil je weten of je klaar bent om je bedrijf over te laten? Doe zelf de test en ontdek of je onderneming klaar is voor een succesvolle overdracht. Na het invullen van de test heb je ook de mogelijkheid om een whitepaper te downloaden, die je verder op weg helpt in dit belangrijke proces.