Naarmate het familiebedrijf ouder wordt en het aandeelhouderschap meer verspreid geraakt, wordt het steeds belangrijker het aandeelhouderschap professioneel aan te pakken en ervoor te zorgen dat de aandeelhouders betrokken eigenaars worden.
Een van de competitieve voordelen van familiebedrijven vloeit immers voort uit hun langetermijnvisie (“We think in generations, not in quarters” was de titel van een interview met een lid van de elfde generatie van het familiebedrijf Merck). Om een langetermijnstrategie waar te maken, moet de onderneming kunnen steunen op stabiele aandeelhouders, die
- bereid zijn een zakelijk verantwoord, maar langdurig persoonlijk engagement aan te gaan;
- een duidelijke en consistente visie hebben op het familiebedrijf;
- bereid zijn de leiding en het toezicht over te laten aan de daarvoor bevoegde organen.
Betrokken eigenaars zetten zich actief in als aandeelhouders en hebben vertrouwen in het familiebedrijf en zijn leiding. Ze zijn er ook fier op dat ze deel uitmaken van het familiebedrijf. Net daarom worden betrokken eigenaars ook wel verantwoordelijke eigenaars genoemd. Zij zorgen ervoor dat de eigendom een competitief voordeel wordt voor het bedrijf.
Eén van de manieren die kunnen helpen dit te bewerkstelligen, is de organisatie van een familieforum. Dit is zeker een nuttige stap wanneer het aandelenbezit in handen is van meerdere familieleden of meerdere staken uit de familie, of wanneer binnen één staak meerdere generaties in uiteenlopende rollen bij het bedrijf zijn betrokken (al dan niet actief in het familiebedrijf, al dan niet aandeelhouder).
Het familieforum dient in hoofdzaak als platform voor communicatie, informatie en soms ook consultatie in verband met het familiebedrijf. Het kan ook een rol spelen in de vorming van de volgende generatie familieleden.
Hoe begin je daar nu concreet mee? Het is in elk geval van belang vooraf goed af te spreken wie deel kan uitmaken van het familieforum, hoe de voorzitter wordt aangewezen, welke onderwerpen er besproken zullen worden en wie de voortrekkersrol zal opnemen in de praktische organisatie van de vergaderingen. Dit zijn punten die men eventueel kan vastleggen in het familiaal charter.
In de praktijk zien we vaak dat men erg enthousiast start, met regelmatige vergaderingen, die dan na verloop van tijd verwateren tot het familieforum nog weinig voorstelt of aanvoelt als een “verplicht nummertje”. Wij raden dan ook vaak aan het te houden bij een haalbare frequentie: beter één of twee goed voorbereide vergaderingen per jaar, waar iedereen enthousiast over is, dan vele vergaderingen die een sleur worden. In dat laatste geval haken veel familieleden gedemotiveerd af en schiet men zijn doel natuurlijk voorbij.
Het familieforum is maar één van de acties die kunnen bijdragen tot betrokken eigenaarschap. In het boek "Betrokken eigenaars, sterke familiebedrijven" van Jozef Lievens kan u meer lezen over het belang van betrokken eigenaars en hoe dit te bereiken.
Sofie Lerut
Roots Advocaten