De systematische en doelgerichte vorming van familieleden tot goede eigenaars is een essentieel onderdeel van de professionalisering van het familiebedrijf. Die vorming kan betrekking hebben op gerichte zakelijke of bedrijfseconomische kennis, op aspecten die te maken hebben met de eigenheid van familiebedrijven en ten slotte op vaardigheden die doorgaans “soft skills” genoemd worden, zoals bijvoorbeeld communicatievaardigheden.
Eigenaars of toekomstige eigenaars die een operationele rol in het familiebedrijf ambiëren, zullen daartoe de gepaste opleiding en vorming moeten hebben. Men denkt daarbij in eerste instantie vaak aan een bedrijfseconomische opleiding, al dan niet gecombineerd met een technische opleiding die aansluit bij de activiteit van het familiebedrijf. Daarnaast kan die vorming worden aangevuld met specifieke kennis en vaardigheden die gericht zijn op het eigene van familiebedrijven. Men kan daarbij denken aan vorming rond leiderschap, teamwork of de rol van een bestuurder in een familiebedrijf.
Maar ook de vorming als eigenaar, los van enige operationele rol, is belangrijk. Wij zien in onze praktijk steeds meer families die hier actief werk van maken in het kader van de werking van hun familieforum. Ook hier gaat het niet enkel om technische kennis, maar ook om specifieke kennis en vaardigheden met het oog op het eigen karakter van een familiebedrijf. Wij zien onder meer volgende thema’s aan bod komen:
- Begrijpen en analyseren van jaarrekeningen,
- Strategie van het familiebedrijf,
- Dynamiek van het familiebedrijf,
- Governance van het familiebedrijf en van de familie,
- Rechten en plichten van eigenaars,
- Communicatievaardigheden,
- Teambuilding,
- Conflictmanagement.
Het belang van die laatste drie voorbeelden is niet te onderschatten. In een FFI-onderzoek uit 2020 kwam bijvoorbeeld voor individuele familieleden als belangrijkste competentie naar voor: empathie en het vermogen om gedragingen te interpreteren en te de-escaleren (‘family dynamics’). Voor families als groep werd als belangrijkste competentie gezien: een cultuur van open communicatie en het vermogen om constructief met conflicten om te gaan.
Hoewel vorming omtrent dergelijke vaardigheden misschien in eerste instantie minder voor de hand lijkt te liggen, is het toch van belang hier als eigenaarsfamilie bewust werk van te maken. Het is een middel om van de familie een eendrachtige en goed functionerende groep te maken, en een efficiënte en competente speler in de beslissingsprocessen. Het uiteindelijke doel is immers het bijdragen tot de goede werking en de levensduur van het familiebedrijf.
Sofie Lerut
Partner Roots Advocaten
De studie van het Family Firm Institute (FFI) waarnaar hierboven verwezen wordt, is: ‘Professionalizing the Business Family: The Five Pillars of Competent, Committed and Sustainable Ownership’, FFI onderzoeksrapport door C. Astrachan, M. Waldkirch, A. Michiels, T. Pieper en F. Bernhard).