Uit een recent Nederlands onderzoek onder meer dan vijfhonderd familiebedrijven en bijna driehonderd niet-familiebedrijven is gebleken dat familiebedrijven over het algemeen beter scoren op het vlak van informeel management, én dat dit een troef is voor familiebedrijven: het maakt hen financieel succesvoller, productiever en innovatiever.
Niet-familiebedrijven doen, zo blijkt uit deze studie, voornamelijk beroep op formele managementtools zoals uitgeschreven KPI’s, kwaliteitsnormen, quota en regels. Men streeft met andere woorden vooral naar rationele, controleerbare beslissingsmethodes en scherp gedefinieerde doelen.
Familiebedrijven blijken even goed te scoren op het vlak van dat formeel management, maar investeren daarnaast substantieel meer in informeel management. Daaronder verstaat men niet-vastgelegde gewoonten en gedragsregels, waarbij ervaring en intuïtie meer meespelen bij het nemen van beslissingen. Daarnaast gaat het ook om het gericht zijn op langetermijndoelstellingen die geënt zijn op de waarden en de identiteit van de familie en het familiebedrijf. Ten aanzien van medewerkers gaat men die doelen meer koppelen aan de langetermijnrelatie en de zingeving op de werkvloer, eerder dan aan beloningen en promotiekansen.
Het zijn volgens deze studie* precies die informele aspecten die – veel meer dan het formele management – een invloed hebben op de prestaties van de onderneming. De onderzochte familiebedrijven scoren gemiddeld significant beter dan de niet-familiebedrijven op het vlak van werknemersprestaties, proces- en productinnovatie, omzet en EBITDA. Zo blijken familiebedrijven vaker een klimaat te creëren dat innovatieve ideeën van binnenuit stimuleert.
Meer specifiek werden een aantal domeinen geïdentificeerd waarin familiebedrijven een voorsprong hebben op niet-familiebedrijven: duurzaamheid, maatschappelijk verantwoord ondernemen, aandeelhoudersrelaties, investeringstermijn en beslissingsstijl.
Een waardengedreven beleid vanuit een langetermijnperspectief is met andere woorden een echte hefboom, gekoppeld aan een duidelijke eigenaarsvisie die de krijtlijnen en de richting aangeeft voor dat beleid.
Tot slot enkele tips die uit de studie kunnen afgeleid worden:
- Wees u bewust van het competitief voordeel dat deze informele aspecten kunnen genereren en werk er dan ook ook bewust en gestructureerd aan.
- Ontwikkel een bedrijfscultuur waarin individuele verantwoordelijkheid en initiatieven worden gestimuleerd.
- Investeer in goede relaties met klanten, leveranciers en andere stakeholders.
- En vooral: bepaal een duidelijke eigenaarsvisie en definieer de waarden van het familiebedrijf, kies van daaruit doelstellingen daarmee in lijn zijn, en hou de lange termijn voor ogen.
Sofie Lerut
*Erasmus Centre for Family Business, 2022