Mythes rond het familiebedrijf: "Wat goed is voor het bedrijf, is ook goed voor de familie"

De uitspraak “Wat goed is voor het bedrijf, is automatisch goed voor de familie” is typisch voor zij die het familiebedrijf zeer rationeel benaderen. Die rationale aanpak overheerste in de jaren negentig, maar kent ook nu nog vurige aanhangers.

Wie zo denkt, leeft in de overtuiging dat familie en bedrijf tegengestelde polen zijn. Voor hen betekent het bedrijf ratio en de familie emotie, en is emotionele logica geen logica. Zij vinden dan ook dat de familie en het bedrijf zoveel als mogelijk van elkaar moeten worden gescheiden en dat het bedrijf absolute voorrang moet krijgen op de familie.

Het grootste gevaar van die rationale benadering is dat het familiebedrijf als een niet-familiebedrijf wordt aanzien en dito behandeld. Zo hoorden we een “adviseur” onlangs boudweg zeggen: ‘Een familiebedrijf is een bedrijf zoals een ander, alleen zijn de eigenaars er toevallig familie van elkaar.’

Gevaarlijke en verkeerde gedachtegang

De uitspraak “Wat goed is voor het bedrijf is automatisch goed voor de familie” is niet alleen gevaarlijk, maar ook ronduit verkeerd. Er kunnen namelijk talrijke voorbeelden worden gegeven van familiebedrijven, waar het bedrijf goed presteert maar waar de familie ruzie heeft. Omgekeerd zijn er talrijke familiebedrijven, waar het bedrijf moeilijke tijden kent maar waar er familiale harmonie heerst.

Het ideale is natuurlijk wanneer zowel het bedrijf als de familie in blakende gezondheid verkeert. Zoals Gildo Zegna, de stichter van het gelijknamige Italiaanse familiebedrijf, verkondigde: ‘A great family makes a great company, a great company makes a great family.’

De grootste kans op die dubbelslag doet zich voor wanneer het familiebedrijf als een volwaardig systeem wordt benaderd. Dat betekent dat er geen hiërarchie is tussen het bedrijf, de familie en de individuele familieleden – de drie subsystemen van het familiebedrijf – en dat het familiebedrijf als een geheel wordt opgevat. Het evenwicht tussen bedrijf, familie en individu staat centraal.

Enkel emotie kan motiveren

Ten slotte is het zeer kortzichtig om de emoties te willen bannen uit het familiebedrijf. Familiebedrijven vormen nu eenmaal een tweesnijdend zwaard: het positieve is dat de emoties er betrokken zijn, het negatieve is dat de emoties er betrokken zijn. Laten we ook niet vergeten dat de rede kan overtuigen, maar dat enkel emotie kan motiveren.