Het zal u verbazen, maar Vlaanderen is een fiscaal luilekkerland voor familiebedrijven. Dan hebben we het natuurlijk niet over de vennootschapsbelasting en de roerende voorheffing, die ondanks de juichkreten van de regering ongunstig blijven, maar wel over de schenkingsrechten. Als uw onderneming in Vlaanderen als familiebedrijf wordt benoemd, dan kunt u dat familiebedrijf aan uw opvolgers schenken aan een tarief van nul procent. U hebt goed gelezen: nul komma nul procent. Bedoeling van de Vlaamse wetgever was om opvolgingen een duw in de rug te geven, want een familiebedrijf erven kost drie procent successierechten. Tussen nul en drie procent is er uiteraard een niet onbelangrijk verschil, vooral wanneer we kijken naar concrete cases en absolute cijfers.
Merkwaardig genoeg kan deze instrinstiek interessante wetgeving ook perverse gevolgen hebben. Het gevaar bestaat immers dat men zich bij de regeling van de opvolging uitsluitend door fiscale motieven laat leiden en het globale plaatje uit het oog verliest.
Indien men kiest voor familiale opvolging, moet er een bekwame opvolger zijn. Dat is vraag nummer één: hebben we een bekwame en gemotiveerde opvolger? Vraag nummer twee is dan of we al dan niet tegen het nultarief aan deze opvolger gaan schenken.
Indien we schenken aan een team opvolgers, dan moet dit team niet alleen uit bekwame leden bestaan, maar moeten deze teamleden ook goed kunnen samenwerken. Wat baat het om fiscaal een goede zaak te doen, maar dan toch in diepgaande conflicten te eindigen?
In het boek “Opvolging in het familiebedrijf: de vijf essentiële vragen” hebben we de volgorde aangegeven, waarin moet gewerkt worden bij een opvolging:
- eerst moet men zich afvragen waar men met het familiebedrijf naartoe wil;
- vervolgens moet gekeken worden of er een bekwame opvolger is;
- in derde instantie moet het toekomstige bestuursmodel worden uitgewerkt;
- vervolgens moet de toekomstige rol van alle acteurs worden beschreven;
- uiteindelijk moet de overdracht technisch geregeld worden.
De vraag of we gaan schenken tegen het nuftarief komt pas in vijfde instantie aan bod. Wie zijn opvolging goed wil regelen, moet dus de juiste volgorde respecteren.
Jozef Lievens
Partner Roots Advocaten