Voor veel bedrijfsfamilies blijft opvolging een periode die een zekere turbulentie met zich meebrengt. Dat heeft meerdere oorzaken. Op zich is opvolging vaak complex omdat er meerdere opvolgingen plaatsgrijpen: de bedrijfsleider wordt vervangen, de raad van bestuur wordt vernieuwd, er treden nieuwe eigenaars aan. Daarnaast is er de juridisch-fiscale complexiteit.
Bovendien verloopt de opvolging soms moeilijk omdat het gaat over onderwerpen die emotioneel erg geladen zijn: de strategische koers van het bedrijf, macht, geld, carrières, identiteit, afscheid nemen en dergelijke meer.
Dit alles brengt met zich mee dat de opvolging soms aanleiding geeft tot conflicten, die in een aantal geval leiden tot de mislukking van de bedrijfsoverdracht.
Het is echter mogelijk om door een andere bril naar deze conflicten te kijken. Voor de continuïteit van het familiebedrijf kan een bepaalde soort conflict ook een goede zaak zijn.
In een familiebedrijf kan men drie soorten conflicten onderscheiden: taakconflicten die betrekking hebben op het strategisch doel, procesconflicten die gaan over de manier waarop het doel kan bereikt worden en relatieconflicten die de wederzijdse verhoudingen tussen de spelers betreffen.
Als in de opvolging taak- en procesconflicten opduiken, is dat niet noodzakelijk slecht. Neem bijvoorbeeld een conflict tussen de senior en de junior generatie over de toekomstige strategie van het familiebedrijf. Uit dit conflict kunnen kunnen nieuwe ideeën en zelfs een vernieuwde strategie voortspruiten. De senior generatie legt op tafel wat goed gewerkt heeft in het verleden. De junior generatie stelt hierbij vragen en brengt nieuwe inzichten aan. De mix hiervan kan tot strategische innovatie leiden.
Een beetje conflict kan dus goed zijn. Anders ligt het wanneer er relationele conflicten zoals een diepgaande animositeit of vijandigheid tussen de spelers voorhanden zijn. Meestal zullen deze conflicten moeten geremedieerd worden vooraleer men tot goede resultaten op het vlak van de opvolging komt.
Jozef Lievens
Instituut voor het Familiebedrijf