Waar u typisch geen rekening mee houdt.
Een familiebedrijf heeft een unieke dynamiek, niet in het minst omdat het een volledig familieleven domineert, soms zelfs een volledige familiegeschiedenis. Bekende uitspraken binnen ondernemerskringen zijn: ‘eerst het bedrijf’ of ‘eerst de klant’ en dan pas de rest.
Het is opmerkelijk dat juist datgene waarin zoveel tijd en geld geïnvesteerd wordt, waar families feest om vieren en waar men veel nachten van wakker ligt, vaak tegen de verkeerde prijs verkocht, doorgegeven of verdeeld wordt.
Hieronder bespreken we een aantal redenen én geven we advies over hoe u het anders kunt aanpakken.
Denk er op tijd over na
Een waardering komt niet zomaar uit de lucht vallen, maar is een weerspiegeling van verwachte waardecreatie. Té vaak zien we dat deze waardecreatie om fiscale redenen wordt verdoezeld. Optimalisatie van investeringen, werkkapitaal of kapitaalstructuur wordt evengoed achterwege gelaten in de jaren voorafgaand aan een bedrijfsoverdracht.
Een ‘normalisering’ van bedrijfswinsten zoals we die in waarderingsmodellen gebruiken, helpt om dit gedeeltelijk te corrigeren en de onderliggende winstgevendheid te tonen. Dit zijn echter slechts correcties, discussiepunten en assumpties die bij een prijsonderhandeling niet altijd overeind blijven.
Ons advies: denk hier op tijd over na, zorg dat u als ondernemer inzicht hebt in de zogenaamde ‘value drivers’ en verwacht niet dat u waarde zomaar ten gelde kan maken als u die doorheen de tijd nooit zwart op wit hebt aangetoond.
6x EBITDA?
Vijf tot zes keer de winst voor afschrijvingen – dat is zowat een standaard waardering voor een familiebedrijf in de dealflow die we zien passeren. Het rekent gemakkelijk en het is een maatstaf geworden. Dit is een oproep om dit in vraag te stellen: de waarde van een onderneming is de verdisconteerde waarde van toekomstige kasstromen. Dit is veel genuanceerder dan een (gecorrigeerde) EBITDA x een multiple.
Ons advies: bekijk een waardering vanuit meerdere hoeken en vraag u af of enkele keren de winst voor afschrijvingen echt de reflectie is van de waarde die u heeft opgebouwd. Een redenering die wat minder kort door de bocht is, brengt in veel gevallen meer inzicht, laat ruimte voor nuance en doorgerekende optimalisaties in het model waarmee u tot een waardering komt. De prijs komt daarmee vaak hoger uit.
De balans is het begin en eindpunt
Ondernemen is het samenbrengen van een idee en middelen, van activa en passiva. Dat is de boekhoudkundige balans. De structuur, de verhouding tussen vreemd vermogen en eigen vermogen, het soort vreemd vermogen, het soort actief en de verhouding ertussen is zeer bepalend in de prijszetting van een onderneming. Een optimale balansstructuur zorgt voor hogere winst en hogere waarderingen.
Ons advies: verlies de balans zeker niet uit het oog. Natuurlijk streeft u naar een zo hoog mogelijke genormaliseerde EBITDA met het oog op een verkoop, maar vergeet niet dat u die berekening moet corrigeren met een netto financiële positie. Optimaliseren van de balans zal u geld opleveren: doorheen de tijd en op het moment van verkoop.
Wees niet blind
Natuurlijk is er geen bezwaar om bij interfamiliale overdrachten te werken met een zekere discount ten opzichte van een waardering bij verkoop aan derden, en dit om het behoud van het familiale karakter van de onderneming te waarborgen. In dit geval is het verstandig om dit binnen een familie duidelijk uit te spreken, en die voorwaarde ook te formaliseren via een niet-vervreemdingsbeding of claw-back ingeval van een verkoop binnen een bepaalde termijn.
Niettemin zien we in ons dagelijks werk te veel familiale ondernemingen die tegen verkeerde prijzen worden verkocht, doorgegeven of verdeeld. Deze prijzen zijn vaak te laag omdat te weinig tijd wordt genomen om werkelijke waardecreatie onder ogen te brengen, omdat waarderingsmethodieken ongenuanceerd en te kort door de bocht zijn, en omdat bijna niemand oog heeft voor balansverhoudingen en kapitaalstructuren.
Wees niet blind voor dit alles. Daarvoor investeert u en uw familie te veel in uw onderneming. Begin op tijd en laat u niet om de tuin leiden door ongenuanceerde en te eenvoudige berekeningen.
Meer weten over de waardering van uw onderneming? Lees verder via: Valuations | Moore
Koen Steeland, partner corporate finance - Moore