Het samenkomen van twee hoekstenen in een mensenleven, namelijk familie en werk, leidt tot heel wat uitdagingen in familiebedrijven. Maar het omgekeerde is evenzeer waar. De combinatie kan vuurwerk geven.
Een gebalanceerde en sterke bedrijfsfamilie kan een krachtige motor zijn achter een familiebedrijf:
- Een familiebedrijf met een sterk fundament wordt minder geregeerd door de waan van de dag. De blik staat gericht op de horizon, en beslissingen worden genomen met het oog op de lange termijn. Het ondernemerschap wordt geflankeerd door een zekere bedachtzaamheid, een rechte lijn. Dit geeft stakeholders zoals klanten en leveranciers stabiliteit en zekerheid.
- Op basis van het vertrouwen en de open communicatie verlopen beslissingsprocedures vlotter en is er een zekere bewegingsmarge voor het management, waardoor men snel kan schakelen bij opportuniteiten en men bepaalde risico’s gemakkelijker kan nemen.
- Een familiebedrijf dat geruggesteund is door een sterke familie fungeert als een magneet voor gemotiveerde medewerkers. Het langetermijnperspectief en de eigen cultuur trekken mensen aan die zich langdurig in een zinvol traject willen inschrijven, en vaak ook de waarden van de familie en het bedrijf delen.
- Het familiebedrijf is een pool van zingeving, in elk geval voor (familiale) medewerkers, maar ook als extraatje voor niet-actieve familieleden. Elk kan op zijn of haar manier bijdragen tot iets dat al jaren bestaat en generaties overstijgt en zal overstijgen.
Elke bedrijfsfamilie kent conflicten, in meer of mindere mate. Meningsverschillen zijn inherent, discussies essentieel. Zolang de fundamenten goed zitten en conflicten goed beheerd worden, vormt dat geen probleem. Integendeel.
Maar hoe groter de familie wordt, hoe diverser achtergronden, waarden en drijfveren van familieleden en hoe kleiner ook de emotionele betrokkenheid tot het bedrijf. Hoe dan blijven werken aan een ‘sterke bedrijfsfamilie’? Wij zien 3 belangrijke dimensies:
Onderling vertrouwen
Vertrouwen komt te voet, maar gaat te paard. Het gaat hier om vertrouwen in de bedrijfsleiding, maar ook onder elkaar. De voornaamste componenten van dat vertrouwen zijn integriteit en competentie. Met andere woorden:
- open communicatie op de juiste momenten, maar ook naar elkaar luisteren, managing expectations; en
- de juiste mensen op de juiste plaats in en rond het bedrijf, met dito resultaten.
Verbondenheid
Het gezamenlijk project van het familiebedrijf creëert in eerste instantie reeds verbondenheid. Er is een gemeenschappelijke trots. Maar dit hoeft niet de enige bron voor een goede band te zijn. Samen milestones vieren, weekendjes weg of team buildings zijn geen overbodige luxe voor bedrijfsfamilies.
Daarnaast is het betrokken ‘passieve’ familielid een sterkhouder. Voor eenheid in de bedrijfsfamilie, dient men blijvend in te zetten op de verbondenheid tussen ‘passieve’ familieleden en het bedrijf. Er zijn veel manieren om dat te doen, naar de noden van de familieleden zelf, en de mogelijkheden binnen het bedrijf en de familie. Van digitale platformen tot het uitnodigen van familieleden bij bedrijfsevents, opleidingen voorzien vanuit het bedrijf, jonge familieleden vakantiejobs laten doen in het bedrijf of in een rotatiesysteem laten deelnemen als assessoren bij de raad van bestuur. In sterke bedrijfsfamilies blijven ook niet-actieve familieleden zo ambassadeurs van het familiebedrijf.
Goede afspraken
Grenzen geven vrijheid. Als iedereen duidelijk weet waaraan zich te verwachten in termen van bestuur, eigendom, dividend, in geval van conflict etc., en als iedereen zich daarachter kan scharen, dan is er veel mogelijk. Die goede afspraken behelzen niet enkel grenzen, maar ook een gedeelde visie, missie en waarden. Eenzelfde bestemming en een gelijkgezindheid over de wegen daarnaartoe kanaliseren en versterken de positieve energie van de familie.
Goede afspraken creëren een speelveld met een focus waarin elk familielid van ook diversere families zijn of haar weg kan vinden, zodat de familie als één blok achter het familiebedrijf kan blijven staan.