Er wordt vaak beweerd dat governance in familiebedrijven complexer is dan in niet-familiebedrijven. Dat is ongetwijfeld juist. De oorzaak hiervoor is te vinden in het feit dat een familiebedrijf bestaat uit een aantal componenten die elk een aparte soort governance vereisen.
Zo denken wij dat er vier soorten governance vereist zijn:
- ownership governance
- business governance
- family governance
- wealth governance
Bij de ownership governance is het van belang dat de eigenaars een heldere eigenaarsvisie formuleren. Deze eigenaarsvisie bestaat uit zes elementen:
- de ambitie van de familie
- haar waarden
- de gewenste financiële return
- de verwachtingen van de familie inzake strategie, groei en risico,
- haar basisopvattingen inzake governance
- haar basisopvattingen inzake betrokkenheid
Op het vlak van de business governance, de governance van het familiebedrijf zelf, is het zaak om de belangrijkste elementen van de Code Buysse in acht te nemen. Een performante governance volgens deze Code bestaat uit het aanstellen van één of meerdere externe bestuurders en een agenda die gefocust is op belangrijke en strategische zaken. Bovendien dient de raad van bestuur een cultuur te hanteren, die toelaat om delicate zaken bespreekbaar te maken.
Op het vlak van family governance dient de familie afspraken te maken die best neergelegd worden in een familiaal charter. Deze afspraken gaan vooral over de carrières van familieleden in het familiebedrijf. Daarnaast dienen regelmatig familievergaderingen te worden georganiseerd die een communicatieforum vormen tussen de familie en het bedrijf. Zo kan de familie regelmatig geïnformeerd worden over:
- de activiteiten van het familiebedrijf
- de financiële en commerciële resultaten
- de strategie, objectieven en de uitdagingen
- nieuwe producten, nieuwe projecten e.a.
- investeringen en budgetten
- acquisities
- klanten, marktpositie en marktevolutie
Daarnaast kan het familieforum ook fungeren als platform voor vorming inzake balansanalyse, financiële analyse, onderwerpen inzake het familiebedrijf (bv. verantwoordelijk eigenaarschap, governance) en dergelijke meer.
Ten slotte kan aan de vergadering van het familieforum een luik ‘fun’ gekoppeld worden.
Het vierde aspect betreft de governance van het vermogen of “wealth governance”.
Een aantal families wensen in dit verband een family office op te richten. Dit is in veel gevallen gemakkelijker gezegd dan gedaan. Bij de oprichting van een family office dienen immers een aantal vragen beantwoord:
- wat is het doel van het family office?
- wat is de (juridische) structuur van het family office?
- wie maakt deel uit van het family office?
- wat doet het family office?
- wie runt het family office?
- wat is de governance van het family office?
- wat is de rapportering en communicatie van het family office naar de familie?
- Wat zijn de financials van het family office?
Een performante ondernemersfamilie probeert goed te scoren op deze vier governancedomeinen. Maar ook hier is Rome niet op één dag gebouwd.
Jozef Lievens
Roots Advocaten
Instituut voor het Familiebedrijf
Professor EMS