Een performant familiebedrijf wordt geleid door een competent management, dat nauw samenwerkt met de raad van bestuur en de eigenaars.
Het management staat in voor de operationele, dagdagelijkse leiding van het bedrijf. De raad van bestuur stuurt het management aan en oefent er toezicht op uit. Dit impliceert dat de eigenaars veel verantwoordelijkheden delegeren aan het management en de raad van bestuur.
Belangrijk is dat eigenaars zich realiseren dat zij een aantal zaken niet kunnen delegeren, zoals prof John Davis terecht opmerkt. Voor volgende vijf zaken blijft de ultieme beslissingsmacht bij hen :
1. het bepalen van de eigenaarsvisie. De eigenaarsvisie is de uitdrukking van de fundamentele overtuigingen en verwachtingen van de eigenaars mb.t. het familiebedrijf. Dit komt neer op:
- de ambitie van de familie en haar fundamentele doelstellingen;
- de waarden die het familiebedrijf moet uitdragen;
- de financiële returns die de eigenaars van het familiebedrijf verwachten;
- de verwachtingen m.b.t. een aantal aspecten van de bedrijfsvoering zoals strategie, groei en risico;
- de opvattingen van de familie over hun betrokkenheid bij het familiebedrijf
2. de belangrijkste kapitaals- en financiële beslissingen. Dit gaat onder meer over de vraag of er extra kapitaal nodig is, of er extern kapitaal moet worden aangetrokken, of er eventueel een beursgang moet doorgaan, of bepaalde onderdelen van het familiebedrijf moeten verkocht worden, of er moet gediversifieerd worden in nieuwe industrieën en of er partnerships moet worden aangegaan.
3. de beslissingen in verband met belangrijke sleutelfiguren. De belangrijkste beslissing betreft de vraag wie de CEO van het familiebedrijf is. Maar ook andere beslissingen zoals de benoeming van de voorzitter van de raad van bestuur zijn voor de eigenaars.
4. Hoe de governance er moet uitzien. Belangrijke issues zijn hier: wie maakt deel uit van de raad van bestuur? Aan welke voorwaarden moeten zowel familiale als externe bestuurders voldoen? Waar ligt de focus van de raad van bestuur : aansturen, toezicht uitoefenen of klankbord zijn? Naast de governance van het bedrijf moeten de eigenaars ook de governance van de familie organiseren: een familiaal charter opstellen en familievergaderingen houden.
5. Het waken over de cultuur van het familiebedrijf. De cultuur van het familiebedrijf bestaat uit de waarden en overtuigingen, die het gedrag van de actoren in het familiebedrijf beïnvloeden. De bedrijfscultuur bepaalt hoe mensen met elkaar omgaan in het familiebedrijf. Het is de taak van de eigenaars erover te waken dat in het familiebedrijf de cultuur aanwezig blijft, die aansluit bij hun eigenaarsvisie.
Het is belangrijk dat de eigenaars zich op tijd en stond bezinnen over de taken, die hen op onvervreemdbare wijze toekomen en een en ander bijstellen, waar nodig.
Jozef Lievens
Prof EMS