‘De Code van een Familiale Ondernemer’

Geert Noels schreef zijn ‘code voor ondernemers’, als een kompas dat richting geeft. “Ik schreef die code op basis van mijn eigen ervaringen. Met Econopolis heb ik een eigen bedrijf opgericht dat mag gezien worden. Dat was geen lineair pad en het ging ook niet altijd over rozen.” Zijn code voor ondernemers is bedoeld voor echte ondernemers, niet voor managers. “Ondernemers leiden een organisatie, waarvan ze het ­gezicht en de motor zijn, met ‘skin in the game’. Dat is een belangrijk verschil met managers.”

En er is ook nog een verschil tussen ondernemingen en familiale ondernemingen. “Ik heb zowel in beide – familiale als niet-familiale ondernemingen – ervaring opgedaan in raden van bestuur. Ook mijn thesis destijds handelde over familiebedrijven”, zegt Geert Noels. “Het aspect familiale onderneming is me dus wel bekend.”

“In een familiebedrijf draagt de ondernemer niet alleen verantwoordelijkheid voor de zakelijke beslissingen, maar ook voor het behoud van het familiekapitaal en de reputatie die vaak over generaties is opgebouwd. Zelfs wanneer verantwoordelijkheden worden gedelegeerd aan andere familieleden of externe managers, blijft de ondernemer de ultieme verantwoordelijke. Een verkeerde beslissing kan niet alleen financiële schade toebrengen, maar ook spanningen binnen de familie veroorzaken. Transparante communicatie en duidelijke verantwoordelijkheidsverdeling zijn daarom cruciaal. De ondernemer moet zich bewust zijn van elke beslissing, klein of groot, die invloed kan hebben op het welzijn van zowel het bedrijf als de familie.”

“Familiale ondernemingen worden vaak geleid door een sterke set van kernwaarden en langetermijndoelstellingen die van generatie op generatie worden doorgegeven. Het is belangrijk dat de ondernemer zich focust op het behouden van deze waarden en het bewaken van de cultuur binnen het bedrijf. In plaats van elke dagelijkse beslissing te controleren, moet de ondernemer erop toezien dat alle handelingen binnen de onderneming in lijn zijn met de familiewaarden en de langetermijnvisie. Een familiebedrijf wordt niet alleen gedefinieerd door winst, maar ook door het vermogen om trouw te blijven aan de tradities en ethiek die het uniek maken. Het is aan de ondernemer om ervoor te zorgen dat deze visie door alle medewerkers en familieleden wordt gedragen.”

“Elke familiale onderneming komt op een punt waarop cruciale keuzes moeten worden gemaakt. Dit kan een moment zijn waarop de richting van de onderneming fundamenteel verandert, bijvoorbeeld bij de opvolging door de volgende generatie of een grote strategische beslissing. Op zulke momenten is het de taak van de ondernemer om vertrouwen uit te stralen en de familie, medewerkers en klanten mee te nemen in de nieuwe richting. Dit zogenaamde "Steve Jobs-moment" vraagt om een sterk leiderschap en de moed om risico's te nemen. Niet iedereen zal altijd overtuigd zijn, maar een duidelijke visie en consistent leiderschap kunnen helpen om de onderneming naar een hoger niveau te tillen. Het is die visie – de grondwet zeg maar – die ook helpt bij het objectiveren van beslissingen inzake de noodzakelijke competenties voor volgende generaties die in het bedrijf wensen te komen. Vaak is het aanstellen van een onafhankelijke bestuurder in een familiebedrijf een dilemma. Vaak zijn deze ofwel niet onafhankelijk genoeg om de niet-familiale aandeelhouder echt te beschermen. Ofwel zijn ze soms te onafhankelijk, te weinig betrokken – ook financieel – dat ze onvoldoende begrip hebben om beslissingen te nemen die financieel en reputationeel consequenties kunnen hebben. Die twee krachten maken het heel moeilijk. Je hebt onafhankelijke bestuurders nodig, maar ze moeten het aanvoelen als ‘skin in the game’.”

“Loyaliteit is van onschatbare waarde binnen een familiale onderneming. Een familiebedrijf floreert wanneer het erin slaagt om een sterke band op te bouwen met drie essentiële groepen: klanten, medewerkers en aandeelhouders (vaak familieleden). Deze loyaliteit is niet iets wat gekocht kan worden; het moet worden verdiend door wederzijds respect, transparantie en een gedeelde visie. Loyale klanten zijn het gevolg van betrouwbare service en oprechte relaties. Loyale medewerkers voelen zich deel van de "familie" en werken met toewijding aan het succes van het bedrijf. En loyale aandeelhouders, meestal familieleden, moeten zich verbonden voelen met zowel het zakelijk als het familiaal belang van de onderneming. Wanneer er in een van deze drie groepen loyaliteit ontbreekt, zal de onderneming verzwakken.”

“In de snelle en onvoorspelbare wereld van het ondernemen zijn starre businessplannen vaak een zwakte. Dit geldt in het bijzonder voor familiebedrijven, die vaak te maken hebben met zowel zakelijke als familiale onzekerheden. In plaats van vast te houden aan rigide plannen, moeten familiale ondernemers werken met scenario’s. Dit betekent dat ze flexibel moeten inspelen op veranderingen in de markt en binnen de familie zelf, zoals een onverwachte opvolging of een wijziging in de marktomstandigheden. In principe is er vaak veel tijd om de opvolging voor te bereiden, en toch merk je dat daar heel vaak altijd te laat mee wordt begonnen. Door altijd voorbereid te zijn op verschillende scenario’s en te vertrouwen op de gezamenlijke wijsheid van zowel familie als externe medewerkers, kunnen ze stormen doorstaan en nieuwe kansen optimaal benutten.”

15/10/2024