“Iedereen erkent nu het belang van familiebedrijven”

Het Instituut voor het Familiebedrijf viert dit jaar op de Dag van het Familiebedrijf zijn 20ste verjaardag. Co-gedelegeerd bestuurders Patrick De Schutter en Jozef Lievens blikken trots terug en blijven tegelijkertijd ambitieus: “In 1996 twijfelde men nog of familiebedrijven wel een toekomst hadden, vandaag worden ze gezien als een model met groot potentieel voor de toekomst. Maar niet alleen in de perceptie, ook in de professionalisering zijn we spectaculair vooruitgegaan.”

De geschiedenis van het Instituut voor Familiebedrijf startte midden de jaren ’90 toen bedrijfsrevisor Patrick De Schutter en advocaat Jozef Lievens, die beiden actief waren bij familiebedrijven, zich daar nog meer wilden op toeleggen. Via Rik Donckels, toenmalig directeur van het kmo-studiecentrum van de KU Brussel kwamen ze in contact met elkaar: “Samen beslisten we in de lente van 1996 een project op poten te zetten om de professionalisering van familiebedrijven te promoten. Aanvankelijk waren we met z’n vieren: ook Rik Donckels en Theo Compenolle werkten mee, maar zij hebben later afgehaakt.”

Zo ontstond het Instituut voor het Familiebedrijf (IFB). “Er waren wel al wat opleidingen en initiatieven, maar niemand benaderde de problematiek van familiebedrijven vanuit de specifieke optie van die ondernemingen. Terwijl wij ervan overtuigd waren dat dit een absolute noodzaak was”, vertelt Jozef Lievens. “Onze missie was en is nog steeds om opleidingen te organiseren, een netwerk te vormen en tegelijk onderzoek te voeren om de wereld van familiebedrijven onderbouwd in kaart te brengen.”

Ook erkenning door de overheid

De ambitie bij de start lag hoog. Maar de tijdsgeest zat niet mee. Jozef Lievens: “1996, dat was de aanloop naar de dotcom-euforie. Vele ondernemers en economen twijfelden of familiebedrijven wel zouden overleven. Gelukkig heeft men vrij snel ingezien dat familiale ondernemingen dankzij hun langetermijnvisie, hun ondernemerschap en passie waarmee ze ondernemen net een motor voor economische groei zijn.”

Ook de overheid erkent vandaag het belang van familiale bedrijven. Zo werd de regeling voor de schenkingsrechten aangepast, net om een tijdige regeling van de opvolging te stimuleren. Een wijziging die zijn effect niet heeft gemist.

Vlaams minister van Economie Philippe Muyters: “Als overheid is het onze taak om de juiste randvoorwaarden te creëren en zoveel mogelijk drempels te verlagen voor onze ondernemers. Enkel zo kunnen zij hun ding doen en op die manier blijven zorgen voor welvaart en welzijn in Vlaanderen. Op tijd bezig zijn met de bedrijfsoverdracht blijkt een van de grootste struikelblokken voor familiale ondernemingen. Net daarom heb ik enkele jaren geleden als toenmalig minister van Financiën de schenkbelasting afgeschaft.”

Het mooiste type bedrijf

Er is de voorbije 20 jaar dus veel veranderd. Familiebedrijven worden vandaag algemeen beschouwd als een sterkhouder. “Als alle voorwaarden vervuld zijn, is dit het mooiste type bedrijf dat er is”, getuigen De Schutter en Lievens. “We zijn er de voorbije 20 jaar dan ook spectaculair op vooruit gegaan: familiebedrijven worden professioneler geleid, governance is een thema dat ruime aandacht krijgt en de opvolging – vroeger écht een taboe – is bespreekbaar geworden. Dat wil niet zeggen dat er geen problematieken meer zijn. De familiale context en emotionele factoren zullen altijd een rol blijven spelen.”

Het IFB blijft zijn werking intussen verder uitbouwen. En het IFB? Dat gaat door op zijn elan. “Onze missie is nog steeds actueel: we willen op kop lopen door onderzoek naar familiebedrijven te voeren, door hen bij te staan in de verdere professionalisering en door nieuwe thema’s, zoals de eigendom, aan te kaarten”, aldus de gedelegeerd bestuurders. “We gaan onze netwerken ook verder uitbouwen. Kijk naar De Opvolgersacademie: we hebben al meer dan 300 kandidaat-opvolgers in alle regio’s in Vlaanderen bijeengebracht en gevormd. En die netwerken blijven ook na de opleiding informeel bestaan. We zijn er trots op dat we dat kunnen realiseren.”

Vlaams minister van Economie Philippe Muyters benadrukt ten slotte het belang van het Instituut voor het Familiebedrijf voor Vlaamse familiale ondernemingen: “Het opzet van het IFB is prachtig. Dit is de juiste aanpak: via opleidingen, veel netwerken en gebouwd op wetenschappelijk onderzoek. En bedankt voor de organisatie van de Dag van het Familiebedrijf: de kwaliteiten en meerwaarde van familiebedrijven mogen echt wel extra in de kijker worden gezet, want dat gebeurt veel te weinig!”

Foto's van Dag van het Familiebedrijf kan u hier bekijken.

Terug naar het overzicht

Opvolgersscan

Als eigenaar/bedrijfsleider van je familiebedrijf heb je wellicht het liefst dat één of meerdere kinderen op een bepaald moment het roer overnemen.

Maar hoe bepaal je als ouders objectief of je kinderen hiervoor aangewezen zijn? Patrick De Schutter ontwierp hiervoor de Opvolgersscan.

Een niet-familiale CEO: zes aandachtspunten

Samenwerken met een niet-familiale CEO loopt niet steeds van een leien dakje.

Jozef Lievens stipt 6 factoren aan die het aantrekken van en de samenwerking met een externe CEO kunnen maken of kraken.

Meer weten?

Vier soorten governance in het familiebedrijf

Er wordt vaak beweerd dat governance in familiebedrijven complexer is dan in niet-familiebedrijven. Dat is ongetwijfeld juist. De oorzaak hiervoor is te vinden in het feit dat een familiebedrijf bestaat uit een aantal componenten die elk een aparte soort governance vereisen.

Volgens Jozef Lievens zijn er vier soorten governance vereist :

  • ownership governance
  • business governance
  • family governance
  • wealth governance
Lees meer

Raad van bestuur of raad van advies

Veel familiale ondernemers stellen zich de vraag of ze beter met een echte raad van bestuur of met een raad van advies van start gaan. Volgens Sofie Lerut hebben beide pistes zekere voordelen, maar er zijn belangrijke verschillen.

Lees meer