Stefaan Vanfleteren (CEO Piano’s Maene): “De overdracht naar de derde generatie was een modeldossier”
Van een koster-organist met een pianowinkel in Esen die naar Ruiselede verhuisde tot een wereldspeler in de pianosector. Het verhaal van Piano’s Maene begint in 1938 wanneer Albert Maene en Zulma Doutreloigne hun pianowinkel startten. 87 jaar later lijkt hun succesverhaal op een sprookje. Nadat zoon Chris Maene in 1984 zaakvoerder werd, bouwde hij het familiebedrijf verder uit. Vandaag telt de gezonde KMO – onder leiding van de derde generatie Dominique en Frederic Maene en de niet-familiale CEO Stefaan Vanfleteren – zo'n 100 medewerkers en 8 filialen in België en Nederland, goed voor een omzet van 24,5 miljoen euro. Het atelier “Chris Maene” is wereldvermaard voor de bouw, restauratie en revisie van (historische) piano's en vleugels. Daarnaast heeft Maene een compleet assortiment piano’s voor verhuur of verkoop. Een Gebrevetteerd Hofleverancier die bovendien de piano’s levert voor de Koningin Elisabethwedstrijd die nu de finaleweken ingaat? Dat verdient een gesprek met de derde generatie – allebei alumni van de Opvolgersacademie – en hun CEO.
Wat maakt Piano’s Maene uniek? Hoe verklaren jullie het succes van jullie familiebedrijf?
Stefaan Vanfleteren (SV): “Veel spelers in onze sector hebben het technische aspect laten varen en focussen enkel nog op verkoop. Bij ons is het omgekeerde gebeurd: het ambacht is onze grote troef gebleven. Zelfs voor iemand die een digitale piano koopt van 1000 euro geeft dat vertrouwen: als wij topinstrumenten kunnen bouwen, zit het met de rest ook wel goed.”
Frederic Maene (FM): “In ons atelier maken we replica’s van historische instrumenten, bouwen we rechtsnarige vleugelpiano’s en zelfs maatwerk zoals een plexi piano. Dat alles gebeurt hier in onze hoofdzetel. We houden het ambacht levend.”
Dominique Maene (DM): “Het onderscheid zit in die kennis. Het is een van de weinige zaken die niet kopieerbaar zijn. Dat we zelf kunnen bouwen en restaureren, opent ook deuren bij merken zoals Steinway.”
SV: “Een belangrijke sleutel van ons succes is onze webshop. Voor mij is dat onze negende vestiging. Onze webshop wordt steeds belangrijker en is een winkel op zich. In aantallen werd vorig jaar 1 op de 4 piano's online besteld, verhuur en verkoop samen.”
Wat is jullie grootste uitdaging als bedrijf?
SV: “Het feit dat we er voor elke pianist willen zijn: van de beginner die voor 499 euro iets gezien heeft op internet en dat wil kopen tot de concertzaal die wil investeren in een Steinway met een budget van 200.000 euro. We moeten die allemaal benaderen en ervoor zorgen dat ze tevreden zijn. Dat vraagt een aparte aanpak. De marketing moet al anders zijn, maar ook de flows en processen zijn anders. Bij die concertzaal is dat vaak een persoonlijk contact, vele bezoeken, een proces van twee jaar van begin tot einde. Terwijl een digitale piano online verkopen: als iemand ‘piano kopen’ googelt, dan moeten wij bovenaan staan, moet hij op ons klikken en moeten wij een goede prijs hebben. En bij voorkeur wordt de piano de volgende dag geleverd. Dat zijn dus twee totaal verschillende flows waarop wij ons moeten organiseren en dat lukt goed. Maar het blijft een uitdaging.”
Hoe is het familiebedrijf gestructureerd en wat is jullie taakverdeling?
DM: “Onze pa heeft nog altijd het vruchtgebruik, maar mijn broer en ik zijn de eigenaars. Er zijn geen externe eigenaars en dat willen we zo houden. We vinden het heel belangrijk om het familiale karakter te behouden. Dat is een deel van mijn opdracht, ervoor zorgen dat de familiale waarden gedeeld worden en dat de medewerkers gelukkig zijn. Daarnaast sta ik ook in voor alles wat de gebouwen betreft, verzekeringen, wagenparken... Als eigenaar zijn we natuurlijk ook bij alles betrokken.”
FM: “Ik ben werkplaatsverantwoordelijke en sta in voor alles wat te maken heeft met restauratie, revisie, nieuwbouw. Zeg maar de technische kant van de instrumenten, de offertes, enzovoort.”
SV: “Alles loopt eigenlijk door elkaar. We communiceren heel veel met elkaar. Dus als er ergens iets gebeurt, dan weet iedereen uit het managementteam dat. We proberen altijd zoveel mogelijk met heel het team de neuzen in dezelfde richting te houden.”
Jullie werken sinds 2010 met een externe CEO. Vanwaar die keuze?
FM: “We wisten altijd al dat we zelf geen CEO wilden worden. Dat was duidelijk. We hebben allebei onze capaciteiten, maar CEO zijn, hoort daar niet bij. Zo is de zoektocht gestart.”
DM: “We hadden ook gezien bij onze vader dat hij altijd met een sterke rechterhand werkte, alleen heette dat toen nog geen CEO. Nu hebben we die keuze bewust en transparant gemaakt en wéét iedereen dat Stefaan de CEO is.”
FM: “Vroeger gebeurde het vaak dat iemand van de familie officieel CEO was, maar eigenlijk was het iemand anders die dat deed. Wij hebben onmiddellijk openlijk gezegd dat we een externe CEO hebben. In 2010 was dat eigenlijk vrij ongebruikelijk. We hebben zelfs nog een voordracht moeten geven bij VOKA om uit te leggen hoe we erop gekomen waren om dat te doen.”
Stefaan, wat was jouw voorgeschiedenis voordat je hier kwam?
SV: “Ik kom van bij Televic in Izegem. Ik ben ingenieur van opleiding, maar ik ben ook pianist. Ik ben hier deels gestart voor de digitale piano, die als extra dienst uitgebouwd zou worden. Ik zag natuurlijk veel mogelijkheden: Piano’s Maene was toen al een zeer mooi bedrijf. Eén van de eerste dingen die we gedaan hebben, was de implementatie van de ERP-software. Chris heeft altijd vertrouwen gehad in wat ik deed of voorstelde en dat heb ik altijd sterk geapprecieerd.”
Zijn er nog andere governance instrumenten binnen het bedrijf?
DM: “We hebben een familiecharter en onze extern adviseur, Hugo Van Damme, heeft ons daar enorm bij geholpen.”
SV: “Het is ook onder impuls van Hugo Vandamme dat Chris Maene in 2017 al bezig was met de opvolging en de aandelenoverdracht naar Dominique en Frederik. Volgens mij was dat echt wel een modeldossier. Chris was toen nog veel jonger en heeft hij dat toen al gedaan. Dominique en Frederic werkten al in het bedrijf en ik heb toen ook wel gezien dat ze, op het moment dat ze aandeelhouder werden, sterk gegroeid zijn. Ze namen echt hun verantwoordelijkheid op.”
DM: “Dat klopt. Ik denk niet dat wij daar zelf als familie ooit echt over gebabbeld hebben. Als kinderen over opvolging en overdracht van aandelen spreken, dat werd niet echt gedaan. Hugo was daar de bezieler van.”
FM: “Privé hebben wij er ook niet echt veel over gesproken met ons vader. Misschien is het net goed dat je iemand extern hebt die dat heel objectief kan bekijken, zonder de emotionele betrokkenheid.”
Hebben jullie nog een tip voor andere familiebedrijven?
FM: “Ik denk dat het belangrijk is om niet te fier te zijn en je te laten omringen door de juiste mensen. Je kan dan nog altijd doen met de adviezen wat je wilt, maar laat je wel een keer omringen door bepaalde mensen en durf toegeven dat je niet alles weet of dat je niet alles kunt doen.”
DM: “En vooral, jezelf kunnen zijn en jezelf blijven.”
Foto (c): Jonas Lampens