Alle artikels

Je mag, los van de praktische gevolgen, de psychologische impact niet onderschatten wanneer je als CEO van een familiebedrijf beslist om de fakkel door te geven. Als je pakweg dertig jaar als pater of mater familias aan het hoofd stond van het bedrijf, is het niet vanzelfsprekend om een andere rol – bijvoorbeeld als bestuurder – op te nemen. Zonder het overdreven te willen dramatiseren, komt er hier en daar toch een soort ‘rouwproces’ aan te pas.

Als het om de overdracht van een familiebedrijf gaat, welke onderwerpen komen dan als eerste naar boven? Juist: de financiële, fiscale en erfrechtelijke thema’s. Hoe gaan de kinderen dat betalen? Hoe kunnen we optimaal genieten van verlaagde overdrachtstarieven? Hoe moet het allemaal geregeld worden voor de partner en de andere kinderen die misschien niet mee overnemen? Natuurlijk zijn dit belangrijke onderwerpen, maar niet de belangrijkste….

Een fundamenteel kenmerk van een familiebedrijf bestaat erin dat de eigendom in handen is van een familie. Recent onderzoek toont aan dat eigendom, geconcentreerd in handen van een familie, een belangrijke troef is die vooral de uitbouw van een langetermijnstrategie mogelijk maakt en ondersteunt. Op het vlak van de eigendom kunnen zich globaal gezien drie situaties voordoen tijdens het bestaan van het familiebedrijf. Deze drie situaties brengen vanuit juridisch oogpunt andere aandachtspunten met zich mee. De drie situaties zijn de volgende:

Wordt door de overname van een familiebedrijf door een private-equityspeler waarde gecreëerd of vernietigd? Recent onderzoek geeft een genuanceerd antwoord.

Het gebeurt niet elke dag dat een ondernemer voorstelt om een nieuwe formaliteit in te voeren. Toch deed Johan Debuf, zaakvoerder van een bouwonderneming en erevoorzitter van de Bouwunie, dat onlangs. Hij stelt voor dat ondernemers om de vijf jaar hun opvolgingsplan en inzonderheid de waardebepaling van hun onderneming updaten en bij een notaris neerleggen.

Governance in familiebedrijven dreigt eenheidsworst te worden, waarbij alle regeltjes op alle bedrijven losgelaten worden. Nochtans bestaat er op het vlak van governance een grote kloof te tussen grote en kleine familiebedrijven.

In een naamloze vennootschap ligt het zwaartepunt van de macht bij de raad van bestuur. De bestuurders worden benoemd door de algemene vergadering, die beslist bij gewone meerderheid. Wanneer de aandelen verspreid zijn over verschillende takken gebeurt het vaak dat een tak niet langer over voldoende stemkracht beschikt om een bestuurderszitje af te dwingen. Een oplossing kan erin bestaan dat er een coalitie gesloten wordt met een andere tak om vooralsnog aan de vereiste meerderheid te geraken. Een nog betere oplossing bestaat erin dit probleem op te lossen via een clausule van evenredige vertegenwoordiging in de statuten of in een aandeelhoudersovereenkomst.

Familiebedrijven halen bij verkoop een merkelijk lagere prijs dan niet-familiebedrijven, blijkt uit onderzoek. Wellicht ligt de schuld deels bij de families.

Het familiaal karakter of familiness verklaart het competitief voordeel van familiebedrijven. Maar welke elementen uit het familiaal karakter op dit vlak zijn belangrijk ?