Alle artikels

Omwille van het sterk verouderde erfrecht is het niet gemakkelijk om in familiebedrijven juridisch sluitende regelingen uit te werken voor de opvolging. Maar er is beterschap op komst: eind januari 2017 werd een wetsvoorstel tot wijziging van het erfrecht ingediend in de Kamer. Het wetsvoorstel zal nieuwe mogelijkheden bieden om een regeling van de opvolging uit te werken op maat. Een belangrijke vernieuwing is de invoering van het familiepact.

In mei verlaat Stefan Larsson het Amerikaanse familiebedrijf Ralph Lauren, waar hij nog geen twee jaar de niet-familiale CEO is. Als reden van zijn vroegtijdige vertrek wordt verwezen naar grondige meningsverschillen met de 77-jarige stichter over de toekomst van het kledingbedrijf. Dit is zeker geen alleenstaand geval. Heel wat praktijkvoorbeelden tonen aan dat familiebedrijven en externe managers - zeker als die van buitenaf zijn aangetrokken - een moeilijk huwelijk vormen. Zoals zo vaak bij een scheiding treffen beide partijen schuld.

Familiebedrijven zijn de voorbije 20 jaar sterk geëvolueerd en in meer of mindere mate geprofessionaliseerd. Maar daarmee is het werk niet af: de komende jaren wordt het eigendom en het eigenaarschap van familiebedrijven een erg belangrijk thema.

Een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik beantwoordt in deze tijden vaak niet aan de verwachtingen van de schenker, voor wat de inkomsten betreft. De Tijd besteedde er recent nog een artikel aan. Als de schenker meer financiële zekerheid wil, biedt de schenking met last een goed alternatief. Bij een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik van bijvoorbeeld een effectenportefeuille komen de vruchten (de intresten en dividenden) toe aan de schenker. De laatste jaren kunnen die mager uitvallen zodat de schenker de verhoopte inkomsten aan zich voorbij ziet gaan.

Het Family Business Centrum van de Rotterdamse Erasmus Universiteit heeft recent grootschalig internationaal onderzoek verricht naar de prestaties van familiebedrijven na overdracht aan de opvolgende generatie.

We kunnen vijf soorten ondernemers onderscheiden op basis van de wijze waarop ze het bedrijf overdragen. Ten eerste zijn er de monarchen. Die dragen de kroon van controlerende eigenaar tot aan hun dood. Als ze toch vroegtijdig vertrekken, is dat het gevolg van een interne paleisrevolutie. Over dit type van familiale ondernemers bestaat een mythe. Het zouden alleen stichters, mannen en autocratische leiders zijn.

Onze ronde van Vlaanderen zit erop. Met de IFB-Leagues waren we de afgelopen weken op bezoek in Aalter (Bouwbedrijf Vandenbussche), Ardooie (Ardo), Puurs (Duvel Moortgat) en Hasselt (Democo). Enkele vaststellingen :

Bijna elk land heeft wel een uitdrukking om de ondergang van het familiebedrijf in de derde generatie te typeren. Dit wordt ook het Buddenbrooks-syndroom genoemd, naar de roman van Thomas Mann.

Hoe wordt een familiebedrijf het beste geleid en aangestuurd? De meningen verschillen. Vooral de oudere, overdragende generatie is ervan overtuigd dat er maar één kapitein op het schip kan zijn. Lees: één finale leidinggevende van het familiebedrijf. Maar ook dat is een mythe.