Alle artikels

In een familiebedrijf is het cruciaal dat het bedrijf de steun geniet van een eendrachtige familie. In veel families gaat men uit van tradities en ongeschreven, soms onuitgesproken, afspraken. Maar dat volstaat niet. Zeker wanneer het aantal betrokken familieleden groter en complexer wordt, is governance van de familie nodig. Het familiaal charter vormt daarvan een belangrijke pijler.

In België krijgen jaarlijks om en bij de 20.000 bedrijven, en dan vooral kmo’s, af te rekenen met de opvolgingsproblematiek. Nu al staat vast dat het in tal van bedrijven niet zal lukken om de zaak verder te zetten met de kinderen. Want steeds vaker willen zij dat zelf niet, of hebben de kinderen niet de vereiste competenties om hun vader of moeder op te volgen.

Het Deense familiebedrijf Lego, opgericht in 1932 en genoemd naar de eerste twee letters van de Deense woorden “leg godt” (speel goed), is hip. Zo is er momenteel de Lego-film, die een echte kaskraker is. Daarnaast zijn er de mooie cijfers van Lego. Het bedrijf maakte in tien jaar tijd een ommekeer, onder impuls van een niet-familiale manager.

Argentinië, het land van de tango, roept het beeld van vergane glorie op. Het tijdschrift “The Economist” maakte onlangs nochtans duidelijk dat Argentinië in 1914 tot de tien rijkste landen ter wereld behoorde. Nu is het beeld heel anders. Uit de teloorgang kunnen familiebedrijven lessen trekken.

Canvas maakte in 2014 de reeks “Het blijft in de familie”, gewijd aan Vlaamse familiebedrijven. In de eerste aflevering keken we achter de schermen bij decoratie-tycoon Axel Vervoordt en familie. Vorige week was de familie Claes van JBC aan de beurt. De uitzending gaf aan welke factoren hebben bijgedragen tot het succes van JBC.

Familiale ondernemingen zijn de kathedralen van de Belgische economie. Ik verwijs graag naar de cijfergegevens die Instituut van het Familiebedrijf aanreikt: meer dan driekwart van de Belgische ondernemingen zijn familiebedrijven, iets minder dan de helft van de werkende bevolking in België werkt in een familiebedrijf, één derde van de totale waardecreatie komt van familiale ondernemingen.

Ernst & Young heeft in 26 Europese landen een diepgaande studie uitgevoerd bij liefst 28.000 studenten. De enquête richtte zich specifiek tot studerende jongeren, die min of meer voorbestemd zijn om in het familiebedrijf van hun ouders over te nemen. Een onderzoek naar “dauphins in spe” dus. Ze kregen een duidelijke vraag voorgeschoteld over hun toekomst: hebt u al dan niet zin om later in het familiebedrijf thuis te werken? De antwoorden waren vooral ontnuchterend.

Familiebedrijven worden wel eens getypeerd als gesloten systemen, die staan op hun absolute onafhankelijkheid. Op het vlak van management hebben zij de voorbije jaren echter openheid aan de dag gelegd. Meer en meer komt het voor dat niet-familiale managers, al dan niet samen met familiale managers, de dagelijkse leiding van het bedrijf waarnemen. Maar inzake eigendom is die openheid allesbehalve vanzelfsprekend. Familiebedrijven zouden lijden aan “equity xenophobia”: ze houden niet van vreemde aandeelhouders omdat ze dan informatie en controle uit handen moeten geven.

Volgens het Vlaams successiedecreet kunnen de aandelen in familiebedrijven sinds 1 januari 2012 vererven tegen een verlaagd tarief van 3% of 7%. Bij een schenking geldt zelfs een nultarief. Beide gunstregelingen zijn wel aan strikte voorwaarden onderworpen.